එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්රම්ප් සහ රුසියානු ජනාධිපති ව්ලැඩිමීර් පුටින් අතර පැයක් පමණ පුරා පැවති දුරකථන සංවාදයේ ප්‍රධාන අවධානය යොමු වූයේ ඉරානය සහ ඊශ්‍රායලය අතර පවතින යුද්ධය සහ එම කලාපයේ උග්‍ර වන නොසන්සුන්තාවයි. මෙම යුද්ධය “අවසන් කළ යුතුයි” යන මතයට නායකයින් දෙදෙනාම එකඟ වී තිබේ.
ට්රම්ප් තම 79 වැනි උපන්දිනය දා පුටින්ගෙන් ඇමතුමක් ලැබුණු බවත්, ඉරානය ගැන කතා කිරීමට එය වැදගත් වූ බවත් Truth Social හි සඳහන් කළේය.
ට්රම්ප් පැවසුවේ පුටින් ඉරාන කටයුතු පිළිබඳව මනා දැනුමක් ඇති බවත්, ගැටුම පිළිබඳව තමන්ට ඇති කනස්සල්ල ඔහුද බෙදාගත් බවත්ය.
“ඇමතුම පැයක් පමණ පැවතුණා. මට වගේම ඔහුටත් හැඟෙන්නේ ඊශ්රායල-ඉරාන යුද්ධය අවසන් විය යුතුයි කියායි, ඊට මම පැහැදිලි කළා, ඔහුගේ යුද්ධයත් අවසන් විය යුතුයි කියලා” ට්රම්ප් වැඩිදුරටත් කියා සිටියේය.
කලාපයේ තත්ත්වය “ඉතා භයානක” බව ට්රම්ප් අවධාරණය කළ අතර, යුක්‍රේනයේ රුසියාවේ මැදිහත්වීම අවසන් කරන ලෙස පුටින්ගෙන් ඉල්ලා සිටියේය.
කෙසේ වෙතත්, පැයක් පමණ පැවති මෙම සංවාදයේදී යුක්‍රේන යුද්ධය ගැන “වඩා අඩු කාලයක්” කතා කළ බවත්, එම මාතෘකාව “ලබන සතියට” වෙන් කරන බවත් ට්රම්ප් සඳහන් කළේය.
නායකයින් දෙපළ, දෙපාර්ශවයෙන්ම විශාල සිරකරුවන් පිරිසක් වහාම හුවමාරු කර ගැනීමේ විභව සිරකරුවන් හුවමාරුවක් පිළිබඳව ද සාකච්ඡා කළහ.
පුටින් ඉරාන න්‍යෂ්ටික ගැටලුව සම්බන්ධයෙන් අන්‍යෝන්‍ය වශයෙන් පිළිගත හැකි විසඳුම් සඳහා රුසියාවේ යෝජනාව යළිත් අවධාරණය කරමින්, ඉරාන සහ ඊශ්රායල නායකයින් සමඟ තමන් මෑතකදී කළ සාකච්ඡා පිළිබඳව ට්‍රම්ප්ට දැනුම් දී ඇති බව වාර්තා වේ.
මේ අතර, ක්‍රෙම්ලින් සහායක යූරි උෂාකොව් ට්රම්ප් සහ පුටින් අතර ඇමතුම තහවුරු කළේය. ඔහු පැවසුවේ, “ව්ලැඩිමීර් පුටින් ඉරානයට එරෙහිව ඊශ්‍රායලයේ හමුදා මෙහෙයුම හෙළා දුටු අතර, ගැටුම උත්සන්න වීම පිළිබඳව බරපතල කනස්සල්ල පළ කළේය, එය මැද පෙරදිග සමස්ත තත්ත්වයටම අනපේක්ෂිත ප්‍රතිවිපාක ඇති කරනු ඇත” යනුවෙනි.
උෂාකොව්ට අනුව, ට්රම්ප් මැද පෙරදිග සිදුවීම් “ඉතා භයානක” ලෙස විස්තර කළේය. නායකයින් දෙපළ ඉරානයේ න්‍යෂ්ටික වැඩසටහන සම්බන්ධයෙන් නැවත සාකච්ඡා මාර්ගයකට පැමිණීම බැහැර නොකරන බව ද පැවසූ බව උෂාකොව් ප්‍රකාශ කළේය.
මෙම සංවාදය ට්රම්ප් ධූරයට පත් වූ පසු නායකයින් දෙදෙනා අතර පස්වන ඇමතුම වන අතර, රුසියාව කෙරෙහි එක්සත් ජනපද ප්‍රතිපත්තියේ වෙනසක් සංඥා කළේය, එය ඔහුගේ පූර්වගාමී ජෝ බයිඩන් දැරූ ස්ථාවරයෙන් සැලකිය යුතු වෙනසකි.
මෙම ඇමතුම සිදුවන විට, ඉරානය සහ ඊශ්‍රායලය අතර දැඩි මිලිටරි ගැටුම් වාර්තා විය. ජුනි 13 සිකුරාදා ඊශ්‍රායලය ඉරාන භූමියේ විශාල පරිමාණයේ ප්‍රහාරයක් දියත් කළ අතර, න්‍යෂ්ටික ස්ථාන ඉලක්ක කර ගත්තේය. ඊට ප්‍රතිචාර වශයෙන්, ඉරානය ඊශ්‍රායලයේ ඉලක්ක වෙත මිසයිල ප්‍රහාර තුනක් එල්ල කළේය. සෙනසුරාදා අගභාගයේදී ඉරානය සහ ඊශ්‍රායලය එකිනෙකාට මිසයිල තවත් වටයක් එල්ල කළ නිසා ජෙරුසලමේ අහසට ඉහළින් ප්‍රක්ෂේපණ දක්නට ලැබුණු බව CNN වාර්තා කළේය.
ඊශ්රායල හමුදාවට සහ ඉරාන මාධ්‍යවලට අනුව, ඊශ්‍රායලය ඉරානයේ විවිධ ප්‍රදේශ ඉලක්ක කර ගනිමින් ප්‍රහාර රැල්ලක් දියත් කර ඇත. ඊශ්රායල ආරක්ෂක හමුදාවේ (IDF) ප්‍රකාශක එෆී ඩෙෆ්රින් පැවසුවේ ඊශ්රායල ගුවන් හමුදාවේ (IAF) “අඛණ්ඩ මෙහෙයුම” පැය 40 කට ආසන්න කාලයක් පැවති අතර, ඉලක්ක 150 කට අධික සංඛ්‍යාවක් ඉලක්ක කර ගත් බවයි. IAF ගුවන් යානා “හමුදා හා උපායමාර්ගික වත්කම්, න්‍යෂ්ටික වැඩසටහන් ස්ථාන සහ ඉරානයේ ත්‍රස්තවාදී නායකත්වයේ ඉහළ පෙළේ පුද්ගලයින්ට එරෙහිව ප්‍රහාර රැල්ලක් සම්පූර්ණ කරමින් සිටින” බව ඩෙෆ්රින් සඳහන් කළේය. තෙහෙරානයේ හමුදා ඉලක්ක වෙත දැනට ප්‍රහාර එල්ල කරමින් සිටින බව IDF තහවුරු කළේය.
ඉරාන රාජ්‍ය හිමි Press TV වාර්තා කළේ, තෙහෙරාන්, ඉස්ෆහාන් සහ මෂාද් ඇතුළු ඉරාන නගර කිහිපයක ගුවන් ආරක්ෂක පද්ධති සක්‍රිය කර ඇති බවයි. ඉරාන රාජ්‍ය මාධ්‍ය Zanjan සහ Khorramabad හි ප්‍රක්ෂේපණ අහසේදී අත්හිටුවන අයුරු පෙන්වන වීඩියෝ ද පළ කර තිබුණි. සෙනසුරාදා අගභාගයේදී ඉරානය ඊශ්‍රායලය දෙසට නව ප්‍රක්ෂේපණ තොගයක් දියත් කළ බව රාජ්‍ය මාධ්‍ය IRNA වාර්තා කළේය. මෙම නවතම ප්‍රහාරයට මිසයිල සහ ඩ්‍රෝන යානා යන දෙකම ඇතුළත් බව ඉරාන මාධ්‍ය වැඩිදුරටත් කියා සිටියේය